مهیاوه چیست و چطور تهیه میشود

مَهوو ، مَهوه یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَه گفته می‌شود، از خوردنی‌ها و غذای سنتی شهرستان های جهرم، گراش، لارستان، بستک، خنج و منطقه جنوب ایران و هرمزگان می‌باشد.

«مهوه» بر وزن «قهوه» که گاهی «مهیاوه» یا «مَویُه Muwyoh» هم گفته می‌شود به گویش محلی، در تمام منطقه هرمزگان و به ویژه جنوب فارس دیده می‌شود و بسیار رایج است. مهیاوه مایعی است به رنگ تیره مایل به خاکستری و بوی تندی دارد. مهیاوه بسیار خوشمزه ،مقوی ودارای یُد فراوان است .مهوه خوب، خوش بو و رنگ آن زرد می باشد.در قدیم در داخل «خُمه» و در پشت بام قرار می دادند.

کلمه مهیاوه

گویا کلمه مهوه و مهیاوه، در اصل از دوکلمه ماهی و آوه، مرکب بوده و آوه به معنی آب است.

رنگ و طعم:

مهیاوه یک نوع غذای آبکی تیره رنگ و شور و تند است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام موتو، متو یا حشینه (مومغ، ساردین) درست می‌کنند و با نان یا همراه غذاهای دیگر به مصرف می رسانند و بسیار مقوی و اشتها آور است.

فواید غذایی

مهوه دارای فسفر و کلسیم و چربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده‌است. مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه) را ابن سینا طبیب و دانشمند ایرانی یا بقول بعضیها بزرگمهر وزیر انوشیروان تهیه نموده‌است، و معتقدند که خوردن مهوه که دارای خردل هم هست از ابتلاء به بیماری پوستی (پیس) جلوگیری می‌کند.

مواد لازم جهت تهیه:

ماهی متو(خشک)۵۰۰گرم
خندل(خردل)۵۰۰گرم
رازیانه ۲۵۰گرم
پوست نارنج ۴-۵تکه
تخم گشنیز ۲۵۰گرم
نمک به مقدار لازم
روش تهیه:

الف – از پودر ماهی:

ماهیهای مذکور را در روی شن و ماسه کنار دریا خشک می‌کنند و اگر بخواهند از پودر آن استفاده کنند، پس از اینکه خوب خشک شد ماهیها را کاملاٌ کوبیده و بعد، الک می‌کنند و شن و ماسه را از آن جدا می‌سازند و بعد پودر ماهی را با زرد چوبه، فلفل، راز (دانه باریک و سیاه رنگ)، گشنیز و خردل مخلوط ساخته، دوباره می‌کوبند و در آب و نمک می‌ریزند و در شیشه یا خمره مخصوص ریخته و درش را می‌بندند و بعد ظرف را به مدت ۲۰ تا ۳۰ روز در آفتاب قرار می‌دهند، مایعی که به این ترتیب فراهم می‌شود، نسبتاٌ روان و با بوی زننده می‌باشد. مهیاوه را روی نان مالیده می‌خورند، بعضی مهیاوه را به همراه برنج مصرف می‌کنند.

ب- از ماهی:

برای تهیه مهیاوه از ماهی، در ابتدا مقداری ماهی خشک موتو یا حشینه را شسته و سر آن را جدا کرده و در حلب یا خمره می‌اندازند و در حدود دو کیلو نمک به آن می‌افزایند و در آفتاب می‌گذارند و هر روز با چوب مخصوصی، آن را بهم می‌زنند و به وسیله آبکش صاف کرده آب آن را در ظرفی دیگر جدا ساخته و تفاله آن را به دور می‌ریزند سپس مقداری خردل بو داده و پوست نارنج کوبیده را روی مایع می‌ریزند، سپس همه را داخل خمره کرده در آن را بسته مجدداٌ در آفتاب می‌گذارند و چند روز صبر می‌کنند و بعد به سراغ آن می‌روند.

طرز تهیه مهیاوه در بندرعباس
برای تهیه مهیاوه ابتدا یک نوع ماهی ریز به نام موتو، متو یا حشینه ( مومغ ، ساردین ) به طول پنج تا ۱۰ سانتی متری را روی شن و ماسه سواحل نیلگون خلیج فارس خشک می کنند بعد از خشک شدن ماهی ها را کاملا کوبیده و الک می کنند.

پودر ماهی های الک شده را با زرد چوبه، فلفل، راز ( دانه باریک و سیاه رنگ )، گشنیز ، گندم ، جو و خردل مخلوط ساخته ، دوباره می کوبند و در آب و نمک می ریزند ؛ مایع نسبتا روانی به رنگ تیره مایل به خاکستری را در شیشه یا خمره مخصوص به مدت ۲۰ تا ۳۰ روز در آفتاب گذاشته می شود و بعد ازآن آماده برای استفاده است.

گفتنی است مهیاوه علاوه بر مصرف آن در بندرعباس و استان هرمزگان در شهرستان های گراش و لارستان نیز استفاده می شود.